Home > Elektronica-Info > Hoe printplaten te maken

Dit artikel is ook te downloaden als PDF-bestand.

Hoe printplaten te maken

Zelf printen maken is niet zo moeilijk als het lijkt. Als het eenmaal gedaan hebt en de materialen in huis hebt dan wil je niet meer terug. In dit artikel hoop ik het maken van printen wat uit te leggen.

De materialen

De materialen zijn bijna allemaal bij bijvoorbeeld Conrad Electronics te koop. De hier genoemde materialen van Conrad gebruik ik zelf ook.

De plastic materialen moeten ook echt van plastic zijn en niet van ijzer of RVS. De schalen moeten groot genoeg zijn om er de print in te kunnen leggen. Eventueel kun je als je later grotere printen wil gaan maken, een grotere schaal kopen.
De glasplaat moet zoveel mogelijk krasvrij zijn. Voor de printplaatboren kunnen het best typen worden gekozen die speciaal voor epoxyprinten zijn. Ze zijn niet meer te koop bij Conrad, maar de elektronica handelaar op de hoek heeft ze misschien wel.

De voorbereiding

Als eerste zullen we een printontwerp moeten maken. Dit kan met een speciaal computerprogramma zoals PCB Designer, maar je kunt ook het ontwerp tekenen of plakken op een overheadprojectorsheet. Hiervoor zijn speciale viltstiften en wrijf-soldeerogen te koop. Maar het makkelijkste en mooiste gaat het met de PC en PCB Designer.
Het printontwerp wordt uitgeprint op een overheadprojectorsheet. Zorg ervoor dat het ontwerp goed op het sheetje terechtkomt en dat het goed dekkend erop staat.

Het belichten

Het belichten van de printplaat moet gebeuren met UV(A)-licht. Dit soort licht zit bijvoorbeeld in zonlicht, maar de hoeveelheid is zo weinig dat het uren zou duren om de print te belichten. Beter gaat het met echte UV-lampen, zoals die van een solarium. Het is natuurlijk ook mogelijk een lichtbak te kopen die speciaal voor de elektronica is (bijvoorbeeld bestnr. 53 06 89-01 van Conrad). Deze zijn echter stevig aan de prijs (dik 400 gulden). Je kunt ook op de rommelmarkt een oude gezichtsbruiner kopen met zo'n 4 lampen en die ombouwen. Dan ben je voor ongeveer ¦ 25,-- klaar.
Het eenvoudigste is nog te belichten onder de zonnebank. Die gebruik ik zelf ook. Je zult wat moeten experimenteren voor de belichtingstijden. Zelf draai ik de starters uit 8 lampen zodat alleen de bovenste 4 blijven branden. Dan moet ik met een lamp-printplaat afstand van 25 cm ongeveer 1 minuut belichten. Dit kan natuurlijk bij iedereen anders zijn.
Voor het belichten haal je eerst de beschermingsfolie van de print af. Leg de print dan met deze zijde naar boven onder de zonnebank. Daarop komt dan het printontwerp in spiegelbeeld (!!). Dan komt de glasplaat erop. Dan kan er belicht worden.

Het ontwikkelen

Voordat je kan belichten moet eerst de ontwikkelvloeistof worden aangemaakt. Volg de aanwijzingen op de verpakking. Laat de vloeistof voor gebruik eerst afkoelen tot kamertemperatuur.
Leg het printplaatje in de ontwikkelvloeistof en beweeg ermee met de pincet. Als het goed is moet dan het printbeeld verschijnen. Als het duidelijk op de print staat kun je de printplaat eruit halen en direct afspoelen met water. Wanneer het beeld eventjes verschijnt en daarna weggaat dan heb je te lang belicht of is de ontwikkelvloeistof te sterk.

Het etsen

Als etsmiddel kun je het beste ijzer-III-chloride (FeCl₃) gebruiken, dit is het makkelijkste in gebruik. Maak de etsvloeistof aan volgens de aanwijzingen op de verpakking. Voor gebruik moet de vloeistof verwarmt worden tot ongeveer 40 °C. Dit kun je bijvoorbeeld doen als je de vloeistof in een jampot doet, en die jampot dan in een conservenblik zet. Vul het blik dan met kokend water en roer met de thermometer totdat de temperatuur van de etsvloeistof 40 °C is.
Doe dan het printje in de vloeistof en beweeg het plaatje met de pincet. Ets totdat de banen duidelijk afsteken en de print doorzichtig wordt. Spoel dan de print af met water.

De nazorg

Nu zal de fotolak van de print moeten worden verwijderd. Doe dit met spiritus, aceton of alcohol. Dan kan de print geboord worden. Het beste kun je hiervoor een speciale kleine boormachine voor kopen van bijvoorbeeld Proxxon, maar met een gewone boormachine in een kolom gaat het ook. De gaten voor de gewone onderdelen zoals weerstanden, condensatoren en IC's kunnen worden geboord met een 0,8 mm boortje. De gaten voor de printpennen en dikkere aansluitingen kun je boren met een 1,0 mm boortje. Je kunt ook nog schroefgaten boren als dat nodig is.
Eigenlijk is de print nu klaar, maar je kunt het beste de print nog van een laagje printlak voorzien. Dit zorgt ervoor dat het koper minder snel oxydeert, zodat het solderen makkelijker gaat.

Als je nog vragen hebt, dan kun je me altijd mailen op jvreuls@mediaport.org.